θεμίστιος

(Παφλαγονία 317; – Κωνσταντινούπολη 388). Βυζαντινός φιλόσοφος και ρήτορας. Δίδαξε φιλοσοφία και ρητορική στην Κωνσταντινούπολη για σαράντα χρόνια, διετέλεσε παιδαγωγός και πολιτικός σύμβουλος αυτοκρατόρων (Κωνσταντίου, Ιουλιανού, Ιοβιανού, Βαλέντιου, Θεοδοσίου), μετέφρασε ή παράφρασε έργα του Αριστοτέλη, ενώ στους λόγους του (34, από τους οποίους οι 31 σώζονται ολόκληροι) περιέχονται σημαντικά ιστορικά στοιχεία. Προσπάθησε να συμβιβάσει τη μεγάλη σύγκρουση της εποχής του μεταξύ χριστιανισμού και ειδωλολατρίας και γι’ αυτό, αν και εθνικός, διατηρούσε ειρηνιστική θέση και διακρίθηκε για την ανεξιθρησκία του.

* * *

θεμίστιος, ὁ (Α)

1. (για τον Δία) ο προστάτης τού δικαίου

2. επιγρ. ονομασία μήνα στη Θεσσαλία.

[ΕΤΥΜΟΛ. < θέμις (Ι) (γεν. θέμιστ-ος) + κατάλ. -ιος, πρβλ. όμβρ-ιος, όρθρ-ιος].